Un novo membro no staff técnico do Autos Cancela Zalaeta incorporouse esta tempada, trátase do psicólogo José Fernández Rey, especialista en Psicoloxía Deportiva. Con él amplíanse os límites da preparación do equipo máis aló da preparación física e técnica, cunha gran achega pola súa banda na tarefa de obter un maior rendemento deportivo, e que as xogadoras sexan capaces de render ao seu mellor nivel.
Licenciado en Psicoloxía pola UNED, “tiña que facelo a distancia, non podía compatibilizar os adestramentos cuns cursos presenciais”, Fernández Rey coñece moi de preto o sacrifico necesario e a esixencia dos adestramentos para un alto rendemento como paracticante de taekwondo. Deportista de alto nivel entre os anos 2009 e 2014 e Deportista galego de alto nivel, compite a nivel nacional e internacional cun palmarés como Campión de España sub21, universitario ou senior, Campión da Copa do Rey e Subcampión de Europa por equipos e por clubs. Con el falamos para que nos explique como é o seu traballo.
Mens sana in corpore sano?
Sen dúbida, mente e corpo son inseparables.
Podemos considerar a Psicoloxía do deporte como unha especialidade da Psicoloxía?
A Psicoloxía do Deporte é unha disciplina científica que cada vez se abre máis camiño, abarca calquera área relacionada coa actividade física e deportiva, tanto deporte de competición como actividade física non competitiva.
A psicoloxía do deporte conta hoxe en día con formacións de posgrao moi ben organizadas e seccións dedicadas a esta especialidade nos Colexios Oficiais de Psicólogos. Ademais os encargados da preparación dos deportistas, dan cada vez máis importancia á faceta psicolóxica. Isto dá lugar a cada vez máis estudos científicos relacionados coa Psicoloxía do Deporte.
De que maneira o traballo dun psicólogo pode axudar a optimizar o rendemento deportivo dun equipo?
Do mesmo xeito que o adestrador controla os aspectos técnicos-tácticos e o preparador físico controla o rendemento nesta área, o psicólogo do deporte ten en conta as variables psicolóxicas máis importantes en cada deportista e en cada momento da tempada.
O psicólogo pode axudar a mellorar o rendemento psicolóxico do deportista por dúas vías: a intervención directa co deportista, que é o traballo máis coñecido comunmente, ou a través da vía indirecta, traballando co resto de actores que forman parte da contorna deportiva: principalmente adestrador e pais de deportistas novos, pero tamén con outros profesionais como fisioterapeutas ou directivos.
A través de distintas técnicas con respaldo científico pódense traballar variables como a motivación, a autoconfianza, a atención/concentración, a regulación emocional ou o afrontamiento da tensión, por citar algunha.
E, que diferenza hai baixo esta óptica, entre o deporte individual e o deporte de equipo?
Boa pregunta, é un factor fundamental. No deporte individual aínda que se adoita adestrar nunha contorna de equipo o primordial é adestrar ao deportista para que se autorregule por se só e para si mesmo.
En calquera deporte, a autorregulación psicolóxica individual é fundamental, como é lóxico. Pero nos deportes colectivos, como o volei, cobra unha relevancia importante a cohesión do equipo, é dicir, a unión de cada un dos individuos traballando por un obxectivo común como un todo e na mesma dirección.
É importante satisfacer as motivacións individuais de cada xogadora pero por encima de todo está o equipo. Un equipo cohesionado, que deixa de lado as diferenzas persoais e traballa unido na mesma dirección ten moito gando, poténciase o rendemento psicolóxico e en consecuencia o rendemento deportivo.
Como xorde este proxecto?
Pois estou a terminar unha formación de Máster en Psicoloxía do Deporte e neste último curso como Proxecto de Fin de Máster debía realizar un traballo práctico aplicado nunha contorna deportiva durante unha tempada. Interesábame unha contorna de rendemento deportivo. Coñecía a Fernando Cueto e sabía que estaba de segundo aquí , si que contactei con el e aquí estou.
Como se presenta o psicólogo a un grupos de xogadoras? que aceptación ou rexeitamento se atópa?
Creo que a aceptación inicial foi moi boa, agradezo ás xogadoras a súa disposición. Ao principio necesitaba avaliar a situación global do equipo e observar, abrigo observar. Supoño que ao principio ás mozas resultaríalles raro que un tipo estivese a mirar os adestramentos todo o intre sen dicir nada. Pero en canto empezamos a traballar foron moi colaborativas desde o primeiro momento.
Considérome afortunado neste sentido, porque Jorge púxomo moi fácil cedéndome tempo para traballar coas xogadoras.
Como te atopaches as xogadoras do Zalaeta e como a ves agora? Hai algunha diferenza entre unha plantilla amateur e outra profesional?
Atopeime un equipo unido, cohesionado, ademais as cousas estaban a saírlles ben, o que supoñía unha responsabilidade para min, porque cando as cousas saen ben parece que tes todas as necesidades cubertas.
Agora despois dunha tempada moi traballada son aínda mellor equipo. Pero ademais a súa confianza colectiva é máis forte. Deberían confirmalo as xogadoras, pero a miña percepción é que senten máis control sobre a competición e o adestramento. Porque traballarono mucho.
En canto á diferenza entre un equipo amateur e un profesional, a principal diferenza é que o diñeiro é unha motivación coa que podes atraer e conservar boas xogadoras. Aliviar a tensión económica e laboral pode ser imprescindible para poder alongar a carreira deportiva. Moitos deportistas debido á escaseza de recursos non poden alcanzar o seu máximo rendemento, mesmo deben abandonar a competición. Con todo, debemos valorar a motivación das xogadoras amateur que renden ao máximo nivel. O enxeño e o traballo son as mellores ferramentas para compensar a falta de recursos. Non debemos confundirnos, cobrar máis diñeiro non implica estar máis motivado ou comprometido, é máis, se ti único motivo para xogar é o salario, é posible que non rendas ao teu mellor nivel cando satisfagas esa necesidade.
Cales son as súas características desde o punto de vista do psicólogo?
Insisto un pouco no anterior, creo que son un equipo. Xuntas son máis fortes e elas sábeno. Xogando xuntas poden gañar a calquera da liga.Volvéronse un equipo equilibrado, non perden os nervios facilmente, porque cada xogadora confía no equipo. Ademais o liderado está repartido dunha maneira moi funcional, hai xogadoras que lideran co xogo, outras coa palabra, e as ideas, outras coa súa intensidade.
Ata que punto pode ser determinante a preparación psicolóxica nos resultados dun equipo?
Imaxínate a Pau Gasol xogando coa selección española, todo o mundo espera o seu liderado. Imaxínasche que non soportase esa presión, non tivese a capacidade para centrarse no seu traballo, e se borráse dos partidos decisivos? Non sería Pau Gasol verdade? Iso é preparación psicolóxica.
O labor principal dun psicólogo é axudar en función das necesidades de cada deportista.
Unha tempada completa e intensa como esta pode pasar factura tanto física como mentalmente, como se afronta un final de tempada cun play off final tan esixente e con tanto en xogo como a Fase Final de Socuéllamos?
É certo que foi unha tempada esixente e emocionalmente intensa. Pero creo que se as xogadoras están onde están é porque é o nivel que lles corresponde como equipo, non é casualidade, o equipo está onde lle corresponde por dereito, por nivel de xogo. Creo que é o momento de sacar o orgullo, demostrarse así mesmas do que son capaces, de dar a cara. Como non podía ser doutra maneira, Jorge esixirá a mellor versión do equipo, non teño ningunha dúbida. E sei que as xogadoras non se baixarán do carro.
